In de concertzalen is het stil, musici zitten thuis. NNO inleider Merlijn Kerkhof stelde namens De Volkskrant orkesten vijf vragen over hoe zij het publiek en de eigen musici actief houden. Ook de artistiek leider van het NNO, Marcel Mandos, gaf gehoor aan deze vragen.
Waar zijn orkesten nu mee bezig?
De eerste maand van de coronacrisis stond voor orkesten in het teken van één ding, of twee: het annuleren en waar mogelijk verzetten van optredens. Maar nu is een andere fase aangebroken, zegt Marcel Mandos, artistiek leider van het Noord Nederlands Orkest: onderzoeken wat er nog kan ná 1 september, de anderhalve-meter-regels in acht nemend.
Mandos: ‘Kunnen we überhaupt spelen met zo’n afstand? Kunnen we schotten of schermen tussen de spelers plaatsen, is het dan nog mogelijk om een eenheid te vormen? En wat heeft dat voor invloed op de klank? Dat willen we zo snel mogelijk gaan testen.’
De orkestorganisaties houden contact over hun bevindingen. Veel werken er al aan een schaduwprogrammering, blijkt uit een rondgang, zodat grote producties door kleinschalige kunnen worden vervangen. ‘Maar de vraag is niet alleen hoeveel ruimte je op het podium nodig hebt’, zegt Sven Arne Tepl, directeur van het Residentie Orkest. ‘De vraag is ook: voor wie doen we dit? Doen we het publiek een plezier als er straks veel minder mensen in de zaal kunnen zitten?’
Wat doen orkesten voor hun musici?
Als orkestlid werk je je in het zweet terwijl je de adem en bewegingen voelt van een musicus op de stoel naast je. Nu verloopt het contact via Skype-sessies en nieuwsbrieven. Mandos: ‘We hebben telefoonlijsten zodat de musici iedere week worden gebeld. Voor donderdag hebben we een borrel gepland. Nee, geen fuck-corona-feestje, een digitale.’
Cécile Huijnen, concertmeester van Phion (het onlangs gefuseerde Gelders Orkest en het Orkest van het Oosten): ‘We worden niet aan ons lot overgelaten. Zo is een altviolist van ons ook werkzaam als sportinstructeur. Zij geeft twee keer per week een yogales via Zoom.’
Ook het Concertgebouworkest biedt musici online yogalessen aan, en cursussen alexandertechniek (houding en bewegen) en mindfulness en individuele coaching. De repetitieruimtes blijven beschikbaar, alleen mag er nu maar één musicus per studio naar binnen.
Hoe proberen orkesten relevant te blijven?
Nog iets waar veel tijd in wordt gestoken: filmpjes. Het Rotterdams Philharmonisch Orkest was er vroeg bij. Hun filmpje, waarin musici vanuit huis de finale van Beethovens Negende symfonie speelden, ging wereldwijd viral en werd zelfs besproken door Oprah Winfrey.
Tepl: ‘Wij vroegen ons af: moeten we met het Residentie Orkest ook zoiets doen? Maar we moeten het niet na-apen. We richten ons op de stad Den Haag. We organiseren concertjes via Facetime voor ouderen, vanuit onze woonkamers. We willen laten zien: wij zijn niet weg.’
Huijnen: ‘Mij is gevraagd een playlist te maken met troostmuziek, die zet het orkest dan op Facebook. We hebben ook optredens verzorgd buiten bij verzorgingstehuizen. En ensembles uit ons orkest spelen op de kantoren bij zakenrelaties.’ Daarnaast zijn orkesten aan het streamen. Het Concertgebouworkest benaderde RTL Z om enkele van zijn concerten uit te zenden. Die worden ’s zondags om 10.30 vertoond.
Lees het volledige artikel op Volkskrant.nl
